De warme nazomer is overgenomen door heftige herfstkleuren met een overvloed aan kastanjes, eikels en paddenstoelen. Ook deze nieuwsbrief én onze agenda heeft een hoog zwamgehalte.
Doe mee met de paddenstoelenexcursie. Geniet er van! 

<sup>Soms verspringen tekst en foto's bij het lezen van de nieuwsbrief via de email. Klik, om dit te voorkomen, rechtsboven op 'online bekijken'. Dan krijg je de oorspronkelijke opmaak te zien.
De volgende nieuwsbrief verschijnt ca 18 november. Nieuwtjes en foto's zijn zeer welkom! Graag insturen vóór 16 november via nieuwsbrief@ivntwiske.nl.

Werkgroep Nieuwsbrief
Header: Wilma de Ruijter</sup>

De opvolging van Pauli in PR en communicatie van onze afdeling is een feit! Maar liefst 3 kandidaten meldden zich na de laatste oproep. Allemaal mensen die nog geen lid waren van IVN Twiske maar wel abonnee waren van de digitale nieuwsbrief. Na gesprekken met de drie belangstellenden lieten twee ervan weten graag actief te worden binnen IVN Twiske maar toch op een ander vlak.
De nieuwe communicatiemedewerker heet Petra Kraan en zij wordt momenteel door Pauli ingewerkt. Tijdens de komende bestuursvergadering en de natuurgidsenbijeenkomst kan Petra ons en wij haar nader leren kennen. En ongetwijfeld zal zij in een volgende nieuwsbrief ook van zich laten horen.
^{Bestuur IVN Twiske}

Het is paddenstoelentijd.
Mooi moment om eens stil te staan bij de berk en haar fungi.

Haiku van Ger Veuger.

Zaterdag 1 november doet IVN Twiske mee met de Landelijke Natuurwerkdag op het Ratteneiland in Landsmeer. In oktober wordt een groot deel van het rietveld gemaaid. Dat riet moet afgevoerd worden om het gebied te verschralen waardoor andere planten ook een kans krijgen. Dat bij elkaar harken en afvoeren van het riet is voor de vaste vrijwilligers een te grote klus.
   Extra vrijwilligers, die een keer willen meewerken, zijn hard nodig. Ook jongere kinderen kunnen hierbij goed meehelpen. En voor wie wat steviger werk wil doen zijn er nog genoeg boompjes, die uit het rietveld gestoken moeten worden.
Lees hier in detail wat er te doen is en ook om je alvast op te geven voor deze werkdag. 
^{Hans Jansen, werkgroep Natuurbeheer Ratteneiland (ratteneiland@ivntwiske.nl)}

    27 september, thema: zaden en bessen leverde deze collage op.
   ^{Foto's: Alida Moene, Alie Karman, Annemarie Woudstra, Ciska de Wit,
            Edwin Vriesman, Esther v.d. Draai, Ingrid Cortissos, Petra Kraan} 
Deze keer is de foto van de maand gemaakt door Alida Moene.
Een mooie perspectieffoto van het duinkruiskruid. 
De foto zal weer de hele maand onderaan op de homepagina van IVN Twiske prijken.

Houd je van wilde bloemen en planten?
De plantenwerkgroep van IVN zoekt versterking!
Als werkgroep houden we ons bezig met het uitbreiden van onze eigen kennis, het genereren van telgegevens en het interesseren van anderen. Ieder jaar bedenken we verschillende leuke activiteiten die we samen uitvoeren.
Daar hebben we vooral enthousiaste werkgroepleden voor nodig. Kennis van wilde planten en bloemen is leuk, maar niet vereist.
Samen komen we een heel eind. Voorbeelden van activiteiten zijn:
-Eindejaarsplantenjacht
-Nectarindex van een berm
-Inventariseren van een weiland van boerderij De Marsen.
-Organiseren/voorbereiden/geven van excursies.
Krijg je hier zin in? Meld je dan aan bij Tanja Verbij via plantenwerkgroep@ivntwiske.nl.
^{Plantenwerkgroep}

Op 11 oktober vond de eerste paddenstoelenwandeling van het jaar plaats. De weercondities waren perfect: nat genoeg voor de fungi en droog genoeg voor de mens.
In Het Smaal vonden de 28 deelnemers meer dan 40 unieke soorten! 
De volgende wandeling is op 9 november. 
^{Rose Zandvliet
Foto's :Edwin Vriesman, Marieke Glas, Marsha Kaarsbaan,
         Carola Heemskerk enIngrid Stoffels}

De wintervogeltellingen zijn begonnen. Twee tellers meldden:
Woensdag 15 oktober hebben we de 2e wintertelling gedaan in de Zuidhoek. En we hebben er een geluid bijgeleerd. De roep van een slechtvalk, die mot had met een kraai. Trouwens ook voor het eerst dat we hier een slechtvalk zagen. 
Later vloog er een torenvalk met prooi laag over en ging die net buiten ons gezichtsveld oppeuzelen, dus we weten niet wat hij gevangen had.
90 Koperwieken genoteerd. We zagen op verschillende plaatsen verschillende groepjes van 8, 20, 50, 75 vogels. Ze zullen ons niet de hele weg hebben begeleid, maar er was vast wel hier en daar een overlap.
Verder was het de dag van de eentjes:
1 boomkruiper, 1 gaai, 1 goudhaantje, 1 heggemus,  1 grote bonte specht, 1 putter, 1 sijs, 1 slechtvalk, 1 torenvalk en 1 wintertaling. 

In Het Smaal werden door twee andere tellers ca 15 koperwieken gezien en 9x Cetti's zangers gehoord.
^{Vogelwerkgroep}

Eindverslag Nachtvlinderen 2025 – met dank aan Nico Dekker
Onbekend maakt onbemind, zeker bij een soortgroep als nachtvlinders. Nachtvlinders zijn belangrijke bestuivers, dienen als voedsel voor vogels en vleermuizen en zijn gevoelig voor veranderingen in hun omgeving. Ze kunnen ons veel vertellen over de natuur en we hopen deelnemers zo de enorme diversiteit aan kleine en grote vlinders te laten zien.
Het aantrekken van nachtvlinders gebeurt het beste in het donker, met een speciale felle lamp. In het seizoen 2025 werden de vlinders gelokt en bekeken met licht en laken, en soms met smeer op bomen.
Het seizoen bracht een reeks bijzondere waarnemingen van zeldzame soorten, waaronder: satijnboogbladroller (zeer zeldzaam), klimopbladroller, gevlamde rietuil, helmkruidvlinder, coniferenuil, iepengouduil, veldgrasuil, katoendaguil, kruiskruidvedermot, levervlekmot, kraagvleugelmot, moeras-w-uil (zie foto).
                     
De afsluitende avond op zaterdag 18 oktober was een mooie manier om het seizoen af te ronden.
Dank aan Nico Dekker voor de uitstekende organisatie en begeleiding van de (nacht)vlindertellingen. Dankzij hem hebben we dit seizoen prachtige waarnemingen kunnen doen en deelnemers laten genieten van de rijke wereld van nachtvlinders. Dit seizoen registreerde Nico 384 waarnemingen van 463 individuen, wat resulteerde in een lijst van totaal 176 soorten en 10 verzamelsoorten. Op naar 2026! 🦋🌙
^{Agnes Noordermeer}  

Bloedende paardenkastanjebomen
In heel Nederland hebben de paardenkastanjebomen het zwaar. Droogte zorgt ervoor dat ze minder conditie hebben waardoor ze bevattelijker zijn voor de bacterie die de kastanjebloederziekte  veroorzaakt. De cellen in het cambiumweefsel raken hierdoor verstopt waardoor de voedingsstoffen niet naar de bladeren getransporteerd kunnen worden. Tijdens de bomenexcursie zagen we de door het 'bloeden' ontstane roodbruine en teerachtige vlekken op de schors van de bomen. Met een beetje conditie kan de boom antistoffen tegen de bacterie aanmaken maar door de verdroging lukt dat steeds minder. Ander feit is dat alle kastanjebomen hun blad al heel vroeg verloren. Daags na de excursie bracht Focus een uitzending over verdroging waarin ruim aandacht voor de kastanjeboom.
Een week later zag ik een van de bomen met bovenin de top frisgroene bladeren. De slapende knoppen waren door het warme herfstweer al uitgelopen. Overlevingsstrategie om toch nog aan fotosynthese te kunnen doen en zo de ontwikkeling van de boom te bevorderen?
^{Lidy Ridder}