Januari 2023
Deze tekst zien ontvangers in hun mail overzicht
Je kunt de nieuwsbrief ook online bekijken

Een leerzaam, actief en gelukkig 2023!

Er is weer een nieuw jaar aangebroken waarin we uitkijken naar veel mooie activiteiten samen in de natuur. Zondag 15 januari staat er alvast een nieuwjaarsreceptie op de planning, tot zondag!

Nieuwjaarsreceptie

Aankomende zondag 15 januari willen we graag met elkaar het nieuwe jaar inluiden. Ook zal hier de bestemming voor het W.F. de Winterfonds 2023 bekend worden gemaakt. De nieuwjaarsreceptie staat van 16.00-19.00 gepland in Vredegoed te Tienhoven. We zouden het leuk vinden als je iets meeneemt voor het gezamenlijk buffet, het bestuur regelt de drankjes.

Agenda

15 januari
Nieuwjaarsreceptie, Tienhoven
17 januari
Start cursus Ecosysteemtherapie
29 januari
Stadsvogels in het Griftpark, Utrecht
3 februari
Uilen in Haarzuilens
7 februari
Filmvertoning: Onder het Maaiveld, Utrecht
13 februari
Gidsenvergadering, Tienhoven
21 februari
Start cursus Moestuinieren, Utrecht
22 februari
Start cursus Moestuinieren, Utrecht
15 maart
Start Natuurgidsenopleiding
19 maart
Nieuwe Ledendag, Tienhoven
18 april
Algemene Ledenvergadering, Haarzuilens

Ijshaar

IJshaar of haarijs is een bijzonder verschijnsel dat betrekkelijk zelden wordt waargenomen. Het is een natuurverschijnsel dat uitsluitend optreedt bij specifieke weersomstandigheden zoals afgelopen december.

IJshaar komt voor op de dode takken van Eik of Beuk waarvan de schors nog maar kort heeft losgelaten. Tot 2005 was dit een onbegrepen fenomeen. Het viel Gerhart Wagner op dat op de dode takken waarop ijshaar ontstond ook vaak Zwarte trilzwam en Gele trilzwam voorkwamen. De verklaring van het fenomeen is dat er door de activiteit van een schimmel in het hout water en koolzuur naar buiten worden afgescheiden. Het water wordt door zeer kleine openingen in het hout via de houtstralen (mergstralen) naar buiten geperst waardoor er ragfijne draden te zien zijn, en dat is ijshaar.

Klaas Koornwinder

Lees verder

Nu te zien!

Kon er een maand geleden nog geschaatst worden, sindsdien is de lente volop in aantocht. De temperaturen zijn hoog voor de tijd van het jaar. Kijk maar om je heen: de eerste bollen in de tuin komen al boven, sommige vogels als de merels zingen al en de hazelaar bloeit.

De hazelaar is een inheemse struik die altijd vroeg bloeit, en door klimaatverandering steeds vroeger in het jaar. Hazelaars bloeien zo vroeg omdat ze worden bestuift door de wind en dat dus doen voordat het blad verschijnt. De mannelijke bloeiwijze is het katje, het vrouwelijke bloemen zijn de rode sprietjes in de buurt van de katjes.

Dit is het moment om die rode stempels te zien.

Let wel even op als je hooikoorts hebt, kom dan niet te dichtbij.

Onder het maaiveld

De film: Onder het Maaiveld, ontdek de ongeziene wereld onder onze voeten, draait vanaf 2 maart in de filmtheaters. Een fascinerende ondergrondse reis waar juist de kleine en microscopische wereld van onze bodem tot leven wordt gebracht.

Wij hebben de kans gekregen een voorvertoning te laten zien in het Louis Hartlooper Complex in Utrecht op 7 februari om 19:00. Kaartjes voor deze voorstelling kosten slechts 7,50 en komen binnenkort beschikbaar op de website van het filmtheater. Zet deze avond nu alvast in je agenda, en nodig vrienden, familie en kennissen uit!

Plantenjacht

Ieder jaar tussen Kerst en Oud en Nieuw organiseert Floron de Eindejaars Plantenjacht. Floron onderzoekt hoeveel verschillende planten er in bloei staan, en welke bloeiende plant het meest wordt gezien. Zo kunnen ze een langjarig gemiddelde vaststellen. Het is daarnaast een goede manier om mensen bij de natuur te betrekken. De werkgroep Stadsnatuur heeft op vrijdag 30 december (in de regen) ook een rondje gelopen en dit was ons lijstje:

  • Dagkoekoeksbloem
  • Duizendblad
  • Herderstasje
  • Klein kruiskruid
  • Madeliefje
  • Paardenbloem
  • Paarse dovenetel
  • Straatgras
  • Vogelmuur
  • Zachte ooievaarsbek

In heel Nederland werden het Klein kruiskruid (zie foto), de Paarse dovenetel en Vogelmuur het meest gevonden.

Lees verder

Vacature Algemeen bestuurslid

Vanaf maart is er een positie vrij in het bestuur. Een algemeen bestuurslid denkt mee over de dagelijkse gang van zaken, en de verdere ontwikkeling van een toekomstvisie. Zit jij vol bruisende ideeën over hoe we onze vereniging nóg leuker kunnen maken? Mail dan naar Truus bij interesse of voor meer informatie. 

Natuurgidsenopleiding

De natuurgidsenopleiding gaat weer van start. In de cursus wordt veel informatie gegeven over de natuur in ons gebied: de Vechtstreek, het plassengebied en de stad Utrecht. Verder wordt aan de deelnemers de basisvaardigheden voor het gidsen bijgebracht. De opleiding start woensdag 15 maart 2023.

Er zijn nog een paar plekken vrij dus meld je nu aan! Meer informatie en aanmelding voor de opleiding bij Truus.

Vogelexcursie

Op zondag 29 januari, tijdens de Nationale Vogeltelling, organiseert werkgroep Stadsnatuur een vogelexcursie, speciaal gericht op stadsvogels.

We lopen een rondje in het Griftpark, op zoek naar vogels die er in het water zitten, foerageren in de struiken en overvliegen. Hopelijk zien we onze vaste gast, de witte meerkoet. Dit is geen albino, want er zijn nog wat zwarte vlekken. Deze heeft leucisme, een afwijking die leidt tot een verminderde pigmentatie. Vogelaar Arjan Dwarshuis zei over een meerkoet met leucisme in Amsterdam: "Wat je ziet bij leucistische vogels is dat ze agressiever zijn en harder van zich afbijten(..). De reden is omdat ze het zwaarder hebben, want ze kunnen minder makkelijk een partner vinden. Dus ze worden sneller buiten de groep geplaatst en kunnen moeilijker aan voedsel komen."  Bron: NH

Er is een beperkt aantal deelnemers, dus meld je snel aan!

Aanmelden nieuwsbrief voor niet-IVN leden

Sinds kort is het mogelijk om deze nieuwsbrief ook te ontvangen zonder lidmaatschap van het IVN! Stuur deze mail dus vooral door naar vrienden, familie en andere geïntresseerden. Na de aanmelding hoef je nooit meer een nieuwtje of excursie te missen.

Vuurwerk knalt dieren uit hun habitat

Sinds een aantal jaren is bekend dat vogels rond middernacht tijdens Oud en Nieuw massaal opvliegen om bij het vuurwerk vandaan te komen en in grote groepen richting de Noordzee vliegen (zie de radarbeelden hier). Volgens de Vogelbescherming zitten hier risico’s aan, omdat lang niet alle vogels goed in staat zijn om in het donker te vliegen, en ze in paniek tegen obstakels zouden kunnen vliegen. Maar wat voor effect heeft vuurwerk op andere diersoorten? En kan verstoring van wilde dieren niet  een belangrijk argument zijn voor een totaal vuurwerkverbod? 

Onderzoekers van Tauw stelden het ‘Kennisdocument Vuurwerk en Wet natuurbescherming’ op. Hierbij werd enkel gelet op geluid- en lichteffecten van het vuurwerk, en niet op effecten zoals emissies van zware metalen en andere milieuvervuiling, geur van het vuurwerk, en trillingen veroorzaakt door vuurwerk - effecten die zeker relevant zullen zijn, maar onvoldoende onderzocht zijn. Het team van Tauw concludeerde dat kikkers en padden last zouden kunnen hebben van het geluid omdat ze zelf ook middels geluid communiceren. Vogels en vleermuizen zouden ook verstoord worden door het licht en geluid. Verstoring door vuurwerk is vaak tijdelijk, en wordt hierdoor, bezien vanuit de Natuurbeschermingswet, niet als een verstoring gezien.

Recent onderzoek laat echter zien dat de verstoring van vogels wel degelijk langdurig kan zijn. De 4 onderzochtte migrerende ganzensoorten vlogen verder weg, vaak zonder te rusten, dan wanneer er geen vuurwerk werd afgestoken. Sommige individuele dieren vlogen net zo ver als dat ze normaliter zouden doen om te migreren. De dieren waren dagen erna nog bezig met hun energiereserves weer aan te vullen, door zo’n 10% meer te foerageren dan ze gebruikelijk zouden doen, en minder te bewegen.

Wettelijk gezien is verstoring door vuurwerk van wilde dieren dus vaak ‘te tijdelijk’ om van doorslaggevende aard te zijn om vuurwerk helemaal, landelijk, te verbieden. Maar gelukkig voor de dieren en de natuur zijn er steeds meer gemeenten waar een vuurwerkverbod van kracht is, of wordt overwogen. Dat geeft dieren hopelijk in toenemende mate rustigere gebieden waar ze (tijdelijk) heen kunnen migreren. 

Wat kun je zelf doen?

  • Onderteken het Vuurwerkmanifest, waarmee je je uitspreekt voor een algeheel verbod
  • Steun de organisaties die de campagne ‘IK KLAP’ voeren
  • Stem op politieke partijen die zich inspannen voor een (lokaal) vuurwerkverbod

Tips voor de nieuwsbrief, en interesse voor de functie social-media redacteur graag even mailen naar het nieuwsbriefteam

Aanmelden Nieuwsbrief

Je bent ingeschreven met het e-mailadres richard.tukker@ziggo.nl.
Direct uitschrijven.

IVN

IVN Natuureducatie
Postbus 20123, 1000 HC Amsterdam